Quản lý chăn nuôi bò sữa
Hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi bò sữa chửa, đẻ.
l- CHĂM SÓC, NUÔI DƯƠNG BÒ CÁI CHỬA:
1- Nuôi bò cái có chửa 3 tháng đầu:
Cho bò cái chửa 3 tháng đầu ăn theo khẩu phần quy định. Cho ăn rơm cỏ tại chuồng trước lúc chăn thả buổi sáng, tránh thay đổi thức ăn đột ngột, không xua đuổi khi chăn thả, không dùng thuốc sát trùng, thuốc kích thích cho bò trong giai đoạn này.
Đảm bảo đủ tiêu chuẩn khẩu phần ăn và nước uống.
2- Nuôi bò cái chửa từ 4-7 tháng:
Để thai phát triển tốt cần cho bò chửa thức ăn giàu Protit, thức ăn tinh, muối, chất khoáng đầy đủ, cho thêm cỏ tươi vào buổi chiều tối. Cho ăn thức ăn tinh trộn thêm ít muối. Không chăn thả ở bãi quá xa, không cho ăn thức ăn ôi mốc để bảo vệ bào thai.
3- Nuôi bò cái chửa trước khi đẻ 2 tháng:
Bò thường hay sảy thai vào giai đoạn này vì những lý do khác nhau. Do đó, không nhốt chung bò sắp đẻ với bò khác, bò chửa được nhốt ở chuồng riêng. Không tiêm thuốc kích thích và tiêm phòng vaccin vào thời điểm này. Chăn thả tại bãi chăn gần chuồng có thảm cỏ tốt, bãi chăn bằng phẳng, cho ăn thức ăn tươi ngon, dễ tiêu. Trước khi đẻ 7 – 10 ngày cho bò ở tại chuồng riêng chờ đẻ và tiến hành trực bò đẻ cả ngày và đêm, ăn uống đầy đủ, cho đi lại tại sân chơi hoặc tại ô chuồng nhốt.
4- Nuôi dưỡng, chăm sóc bò cái đẻ:
Cho bò ở chỗ tĩnh lặng, sạch sẽ và theo dõi giám sát cẩn thận.
Chuẩn bị đủ thức ăn, rơm độn chuồng và theo dõi sát ngày chửa, ngày đẻ của từng con, cử người chăm sóc chu đáo đảm bảo tỷ lệ bê đẻ ra nuôi sống cao, bò mẹ sau khi đẻ mau lại sức.
Tắm chải, rửa sạch sẽ các phần cơ thể bò.
Vật tư đỡ đẻ:
- Nước muối 10% hoặc thuốc tím 2%.
- Cồn iode hoặc cồn 750C.
- Xà phòng, khăn vải sạch, rơm khô, cỏ.
- Thuốc thú y cần thiết khi phải can thiệp Oxytocin, Vitamin C, Becomplex.
Phương pháp đỡ đẻ:
- Sát trùng tay bằng cồn, tắm rửa bò sạch sẽ, nhất là phần mông và âm hộ.
- Kiểm tra xem thai thuận hay nghịch. + Thai thuận: Đầu và 2 chân trước hướng ra ngoài, mọi tư thế khác đều gọi là thai nghịch... Ta phải sửa lại tư thế thai hay chuẩn bị để có thể can thiệp kịp thời.
Cần có người trực đỡ đẻ và xử lý khi bò chuyển dạ đẻ. Trước khi đẻ, bọc ối vỡ, bò rặn và thai lọt ra ngoài. Nếu bò mẹ yếu, ta phải kéo thai đúng lúc bò rặn mới kéo) hoặc chích cho mỗi con Oxytocin để kích thích bò rặn. Và khi thai ra dùng nước ấm pha 10% muối hoặc thuốc tím để rửa vú, âm hộ và phần mông bò cái.
Bình thường sau 1 - 2 giờ bò đẻ xong. Nếu bò không tự đẻ được thì báo ngay cho thú y can thiệp trong trường hợp đẻ khó.
Phải theo dõi để lấy nhau thai, nếu sau khi đẻ 6 - 12 giờ mà nhau không ra thì phải báo ngay cho cán bộ thú y can thiệp.
Bò đẻ xong dùng bock bơm dung dịch hoặc thuốc tím 2% rửa cơ quan sinh dục khoảng 3 – 4 lần/ngày trong vài ngày đầu.
Chuồng bò đẻ và chuồng bê phải luôn quét dọn và tẩy uế khô ráo, sạch sẽ.
Nửa giờ sau khi đẻ, cho bò cái uống nước ấm pha muối và cám (cứ 10 lít nước + lkg cám + 50g muối).
Sau khi bò đẻ l giờ cần vắt sữa đầu cho bê bú, chú ý chỉ vắt đủ cho bê uống (bú), không nên vắt kiệt. Vắt 3 - 5 lần/ngày.
Cần theo dõi sức khỏe bò đẻ một cách cẩn thận: dịch chảy ra, bầu vú, âm hộ, nếu có gì khác biệt cần báo cho thú y ngay.
II- NUÔI DƯỠNG, CHĂM SÓC BÒ VẮT SỮA.
Sau khi đẻ, cho bò ăn uống tại chuồng ngày 2 lần: sáng và chiều. Cho ăn thức ăn tinh trước, thô sau, đảm bảo thức ăn cỏ tươi ngon, bổ sung thức ăn giàu Protein là cám hỗn hợp và các loại củ, quả, cho uống nước đầy đủ để có nhiều sữa.
Bò cái sau khi đẻ l tháng trở đi, ta phải theo dõi để biết bò động dục trở lại, tốt nhất là sau 2 tháng trở đi ta mới phối giống.
Bò vắt sữa nếu được chăm sóc, nuôi dưỡng tốt, bò sẽ cho năng suất sữa cao. Người chăn nuôi cần chú ý những điểm sau đây:
l- Công tác chăm sóc, nuôi dưỡng và vắt sữa:
Phải tuân thủ theo đúng trình tự công việc, đúng kỹ thuật và cố định người... tạo nên một phản xạ có điều kiện cho gia súc.
* Thời gian vắt sữa:
Mùa hè :+ Sáng : 5 giờ - 6 giờ.+ Chiều : 17 giờ - 18 giờMùa đông :
+ Sáng : 5 giờ 30' - 6 giờ 30'.+ Chiều : 16 giờ 30' - 17 giờ 30'.
2- Người chăn nuôi phải hiểu được đặc tính của bò mình nuôi:
Thích ăn gì, hoạt động thế nào? Không thay đổi người chăm sóc và vắt sữa.
3- Đảm bảo tiêu chuẩn và khẩu phần ăn cho bò sữa:
Một bò sữa bình thường cần một lượng thức ăn để duy trì mọi hoạt động gọi là khẩu phần duy trì một lượng thức ăn cho nuôi con và một lượng thức ăn cho sữa. Bò cho lít sữa thứ 6 mới tính thức ăn tinh, cứ 0,4kg thức ăn thì tính cho lkg sữa.
Thức ăn tinh l con bò sữa khoảng 6 - 8kg/ngày.
Cỏ tươi cho l con bò sữa khoảng 30 - 40kg/ngày.
4- Chế độ vắt sữa:
Những ngày đầu bò mới đẻ thường bầu vú còn cứng, do đó, lúc vắt sữa ta phải lấy nước nóng chườm bầu vú cho mềm lại đồng thời tăng cường xoa bóp bầu vú 3 - 4 lần/ngày, cho đến khi bầu vú bò mềm hẳn thì lúc đó lượng sữa mới tăng dần lên được.
Cho bò ăn và vắt sữa đúng giờ tạo phản xạ có điều kiện cho bò sữa và kích thích tiết sữa khi đến giờ được ăn.
Cho bò ăn cùng lúc với vắt sữa, thức ăn tinh và củ quả cho ăn thuốc, thức ăn xanh thô cho ăn sau.
Những quy định về vắt sữa:
- Vắt đúng giờ, cố định người vắt.
- Giữ yên lặng nơi vắt sữa, không hút thuốc lá không gây cảm giác khó chịu đối với bò vắt sữa.
- Dụng cụ vắt sữa sạch sẽ, hợp vệ sinh.
- Bò cao sản vắt trước, trung sản và thấp vắt sau. Trong l con bò viêm vú, vú nào không viêm vắt trước vú nào viêm vắt sau. Sữa bò viêm phải vắt ra ngoài, không được sử dụng.
- Sữa bò trong vòng 7 ngày đầu chỉ cho bê uống. Không được nhập chung vào sữa hàng hóa.
Quy trình vắt sữa:
- Đưa bò vào vị trí vắt, cho bò ăn thức ăn tinh theo khẩu phần.
- Cố định cổ cột chân bò.
- Rửa vú bằng nước sạch, dùng khăn lau khô, vắt mỗi vú vài tia sữa vào miếng vải đen để kiểm tra viêm vú (nếu lợn cợn là bị viêm).
- Xoa kích thích: Mục đích gây cảm giác dễ chịu, kích thích sữa xuống và bò bình tĩnh cho vắt sữa
5- Giữ cho bò đứng:
Bò sữa có thói quen là khi đến giờ được ăn, đang nằm nghỉ hoặc nhai lại sẽ đứng bật dậy, ỉa, đái và bắt đầu ăn. Đó là điều kiện hết sức thuận lợi cho việc chuẩn bị vắt sữa. Ngay sau khi vắt sữa, núm vú còn mở nên dễ bị tổn thương và nhiễm khuẩn của môi trường gây ra. Vì vậy, phải khuyến khích bò giữ tư thế đứng cho vắt sữa.
6- Cho bò sữa uống đủ nước:
Bò sữa cần có đủ nước uống và nhu cầu nước cũng cần thiết, nếu thiếu nước uống một ngày, ngày hôm sau lượng sữa tụt ngay và 10 ngày sau lượng sữa vẫn chưa hồi phục được như mức cũ. Một bò sữa có thể uống từ 20 - 60 lít nước/ngày, do đó, máng uống phải luôn có nước sạch mát để bò uống tự do.
7- Tắm chải, vận động:
Mỗi ngày tắm cho bò l lần cho sạch sẽ và dùng bàn chải xoa chải l - 2 lần. Nếu nuôi bò sữa tại chuồng, ít nhất l ngày phải cho bò ra ngoài vận động 2 lần để tránh bệnh thiếu Vitamin D.
8- Chống nóng và vệ sinh thú y:
Trong những ngày nóng bức, ngoài việc tắm chải cho bò cần để bò đứng ở những chỗ thoáng mát, khi trời: lạnh, cần che chắn chuồng nuôi, nền chuồng luôn sạch sẽ, khô ráo, không để ẩm ướt và lầy lội.
Định kỳ chống ve, tẩy giun sán và tiêm phòng các bệnh dịch tả, tụ huyết trùng, nhiệt thán, lở mồm long móng... theo quy định của thú y.
III- NUÔI BÒ CÁI CẠN SỮA:
- Thời gian khai thác sữa kéo dài khoảng 270 - 300 ngày. Tuy nhiên, một số con có năng suất sữa cao chậm lên giống nên có thể khai thác trên 300 ngày.
- Khi bò mang thai được 7 tháng bắt buộc phải cho cạn sữa, dù năng suất nhiều hoặc ít mục đích đảm bảo sản lượng sữa, sức khỏe bò mẹ, sức khỏe bê con trong lứa tới.
Thức ăn kỳ này phải kèm theo khẩu phần nuôi thai. Định mức thức ăn cho l con bò cạn sữa là
+ Cám hỗn hợp là l ,5kg/ngày.+ Cỏ tươi 30 - 40kg/ngày.+ Xác mì 5 - 8kg/ngày.+ Muối 25 - 30g/ngày.
Những ngày sắp đẻ, xét tình trạng sức khỏe của từng con mà giảm thức ăn tinh để kích thích tiết sữa.
Cách cạn sữa:
Bò vắt sữa đến tháng mang thai thứ 7 bắt buộc cạn sữa, tùy con sữa nhiều hay ít mà có thể cạn sữa theo các cách sau :
- Giảm số lẩn vắt sữa.
- Thay đổi giờ vắt xuống (có thể vắt sớm hơn hay trễ hơn mọi ngày quy định).
- Thay đổi thứ tự thao tác vắt (thay đổi vú phải hoặc vú trái nếu trước đây vất trước thì nay vắt sau).
- Cắt thức ăn tinh.
Thường xuyên theo dõi kiểm tra xem vú có bị viêm hay không.
Nguồn: Dairyvietnam
Ý kiến của bạn
Bài viết khác
