Phép màu kỹ thuật nông nghiệp tại ISRAEL

  KHỞI SỰ VỚI QUY HOẠCH "PHÉP MÀU KỸ THUẬT NÔNG NGHIỆP"

  Israel được biết đến là một vùng đất có khí hậu khắc nghiệt, phần lớn diện tích là sa mạc, không thuật lợi cho canh tác nông nghiệp. Lượng mưa bình quân năm chỉ từ 20-50 mm. Nhiệt độ trung bình mùa hè lên tới 400 C và mùa đông là 210C. Ban đêm có thời điểm nhiệt độ xuống thấp chỉ từ 3 - 80 C. Khu vực này có độ ẩm không khí cực thấp và sự chênh lệch nhiệt độ khiến việc canh tác nông nghiệp kiểu truyền thống gặp rất nhiều khó khăn.

  Người nông dân Israel có câu nói cửa miệng “Nếu muốn phát triển nông nghiệp và nông thôn, hãy đầu tư và ứng dụng các kỹ thuật hiện đại”. Tuy nhiên, sau nhiều năm thực hiện, không chỉ người nông dân hiểu rõ những ý nghĩa căn bản và cốt lõi của ý niệm trên mà chính cả Nhà nước, các cấp các ngành đều nắm bắt và thực hiện nhất quán, hướng đến tạo nên sự đổi mới căn bản khu vực nông thôn. Thực tế, ở nhiều quốc gia trên thế giới đã chứng minh xây dựng nông thôn mới chỉ thành công nếu có những quyết sách táo bạo, sự hỗ trợ của chính phủ.

  Sau khi ứng dụng khoa học công nghệ, phép màu “kỹ thuật nông nghiệp” đã xảy ra. Năng suất lao động tăng vọt gấp hơn 500% so với thời điểm năm 1950. Các số liệu thống kê cũng tương đối đáng khích lệ. Các nông trại nông nghiệp hiện đạt năng suất 3 triệu bông hồng/ 1ha, hay 500 tấn cà chua/vụ. Một cá thể bò sữa cho tới 11 tấn sữa/năm - mức năng suất mà chưa một nước nào trên thế giới có được. Chỉ với 2,5% dân số làm nông nghiệp nhưng mỗi năm Israel xuất khẩu chừng 3 tỷ USD nông sản, trở thành một trong những nước xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới.

  Một trong những lợi thế chính là sự phối hợp giữa khoa học và nhà nông tại Israel rất cao. Nhà khoa học rất gần gũi với đồng ruộng và nhiều trong số họ cũng chính là nông dân hoặc giữ vai trò tư vấn trực tiếp cho nông dân. Các trung tâm nông nghiệp lớn, thậm chí cả các “làng nông nghiệp” (từ địa phương là Kibbutz) đều có sự xuất hiện của các phòng nghiên cứu hoặc đại diện của các viện khoa học. Những giống cây mới hay các nghiên cứu mới về hệ thống nhà kính trước hết được thí nghiệm, kế đó sẽ áp dụng thử nghiệm với một số nhỏ hộ nông dân bằng nguồn vốn hỗ trợ của hệ thống tài chính vi mô hoặc từ chính quỹ của viện thí nghiệm, trước khi triển khai thương mại đại trà. Hàng năm, chính phủ Israel đầu tư cho nghiên cứu kỹ thuật nông nghiệp thuộc loại lớn nhất thế giới với gần 100 triệu USD mỗi năm, chiếm khoảng 3% tổng sản lượng nông nghiệp quốc gia. Nguồn lực này đến từ ngân sách và cộng động (50 triệu USD/năm), các hợp tác quốc gia song phương (12 triệu USD/năm), các tổ chức nông nghiệp cấp địa phương và quốc gia (6 triệu USD/năm) thông qua nguồn lợi từ thu hoạch cây trồng. Khu vực tư nhân cũng đóng góp khoảng 25 triệu USD hàng năm.

  Phần lớn các nghiên cứu đều do những công ty sản xuất sản phẩm đầu vào, như hệ thống tưới tiêu, phân bón, nhà kính… triển khai. Sự phối hợp giữa kinh doanh và nghiên cứu đảm bảo cho các nhà khoa học một mức ưu đãi đủ để phát huy tối đa năng lực hoạt động chuyên môn.

Hệ thống trang trại xanh sử dụng kỹ thuật cao giữa sa mạc tại vùng nông thôn Israel

  Chính sách cũng tập trung mạnh vào việc tạo điều kiện hỗ trợ đầu tư xây dựng các nông trại kỹ thuật cao. Nhà nước hỗ trợ thực hiện quy hoạch cải tạo đất và đầu tư xây dựng các vùng nông trại sản xuất lớn. Cho đến nay, có rất nhiều các hệ thống trang trại này được nhân rộng trên cả nước đặc biệt là tại vùng giữa thung lũng Arava. Vật liệu xây dựng mới cũng được tập trung nghiên cứu đổi mới. Các vật liệu màng phủ polymer công nghệ cao đặc biệt được tập trung nghiên cứu. Gần đây, theo công bố mới nhất, các nhà khoa học Israel đã chuyển giao xây dựng thành công hệ màng phủ nhà kính nông trại mới có khả năng chiếu sáng rất tốt, gần như trong tuyệt đối, nhưng có khả năng giữ ẩm và trao đổi không khí với môi trường bên ngoài không cần hệ thống quạt gió nhân tạo. Đồng thời hệ màng mỏng cũng có khả năng tự khử khuẩn và vi trùng gây hại cho cây trồng nhờ ứng dụng các thành tựu của công nghệ Nanô. Điều này giúp các nhà vườn giảm 50% lượng nước thất thoát do bay hơi, 70% lượng điện dùng cho thông gió nhân tạo và 10 % cho chiếu sáng. Điều này đã tạo nên những nông trại “xanh” với năng suất cao ấn tượng tại xứ sở sa mạc.

  Các chăm sóc, giám sát và thu hái tư động cũng được phát triển với kỹ thuật và trình độ rất cao. 75% hệ thống nước nông nghiệp của Israel áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt, 25% còn lại tưới nước bằng ống dẫn và vòi tưới các loại phun mưa nhỏ, không hề có chế độ tưới ngập nước. Israel cũng là quốc gia phát minh ra hệ thống tưới nước nhỏ giọt điều khiển bằng máy tính, kết hợp với các thiết bị kiểm soát độ ẩm trong đất, có thể tính toán chính xác nhu cầu nước và tiết kiệm tối đa.

  Quy hoạch vùng tính toán và phân bố trước hết các vùng sản xuất chuyên canh tập trung. Từ đó tạo tiền đề để nhà nước quy hoạch và xây dựng hệ thống hạ tầng giao thông, các nhà máy thu mua và chế biến tập trung, cũng như tạo thuận lợi về mặt chế biến, bảo quản và phối sản phẩm. Quy hoạch chi tiết nhắm đến việc định hình mối liên kết giữa các nông trại trong một vùng sản xuất theo chu trình liên hoàn khép kín từ đầu vào đến đầu ra như sử dụng chung hệ thống cung cấp nước tưới, phân bón, cấp điện, xử lý nước thải, rác thải và phế phẩm nông nghiệp. Các nông trại cũng được thiết kế quy hoạch ưu tiên sử dụng các hệ thống tiết kiệm năng lượng như nghiên cứu các mô hình thiết kế trang trại xanh sử dụng hệ thống pin năng lượng mặt trời.

  THÀNH CÔNG VỚI CÁC DỰ ÁN TIÊU BIỂU

  Có thể thấy, nông thôn mới ở Isarel đã thay đổi cơ bản từ chính hiệu quả của đối mới năng xuất sản xuất nông nghiệp bằng việc ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ. Các kinh nghiệm phát triển dự án nông nghiệp kỹ thuật cao đã có tầm ảnh hưởng quốc tế. Dưới đây là năm dự án khởi nghiệp có thể góp phần thay đổi ngành nông nghiệp toàn cầu:

  Grow Fish Anywhere (GFA) - Nuôi cá ở bất kỳ nơi nào: Việc nuôi cá quy mô lớn có tác động rất lớn đến môi trường do chất thải từ việc nuôi cá thường có hàm lượng nitrate cao, phải thường xuyên xả bể thay nước. Phương pháp này đã bị cấm ở nhiều quốc gia. GFA đã giới thiệu một hệ thống khép kín giúp phân giải chất thải ngay trong bể và luân chuyển nước. Hệ thống này có thể được xây dựng ở bất kỳ đâu và việc luân chuyển nước giúp bể sạch vĩnh viễn và chỉ tốn từ 10 - 14 lít nước để tạo ra 1kg thịt cá so với thịt bò là 1.800 lít.

Nhà ở nông thôn sử dụng năng lượng mặt trời

  Sol-Chip: Israel là một trong những nước áp dụng các kỹ thuật cảm biến trong nông nghiệp đầu tiên trên diện rộng. Các chủ trang trại dùng máy ảnh nhiệt để đo mật độ nước trên ruộng, xác định khu vực nào cần tưới, tưới bao nhiêu nhằm hạn chế tối đa lãng phí nước. Sol-Chip cũng đã phát triển dòng chip cảm biến dùng năng lượng mặt trời có thể gắn lên gia súc gia cầm để theo dõi tình trạng sức khoẻ của chúng với pin tự sạc bằng ánh nắng mặt trời. Trước đây, nông trang nuôi bò phải thay bộ theo dõi sáu tháng một lần. Sol-Chip sẽ giúp các chủ trang trại tiết kiệm rất nhiều thời gian và tiền bạc.

  Kaiima Bio-Tech: Đây là mô hình sản xuất các giống siêu ngũ cốc. Hiện nay, sản lượng các giống ngũ cốc thử nghiệm tại Kaiima đã tăng từ 15 - 50%. Với tình hình nhu cầu tiêu thụ ngũ cốc của thế giới tăng hơn 90% trong 30 năm qua, và sẽ tăng 1,5% mỗi năm trong tương lai, Kaiima sẽ giúp giải quyết vấn đề lương thực và tiết kiệm diện tích đất nông nghiệp, vật tư, để nuôi trồng các giống khác. Con số 65 triệu USD tiền đầu tư từ các cá nhân và tổ chức nổi tiếng thế giới, đã chứng tỏ tầm quan trọng của Kaiima.

  Tipa Corporation: Đây là mô hình đóng gói trái cây bằng phương pháp hữu cơ. Lượng trái cây xuất khẩu tăng cao, bao bì nilông cần dùng cũng tăng theo, có nguy cơ ô nhiễm môi trường. Vì thế TIPA đã tạo ra sản phẩm polymer hữu cơ có thể phân huỷ hoàn toàn trong sáu tháng, có độ giãn cao hơn, và giữ độ ẩm tốt hơn nilông thường nhằm làm trái cây tươi ngon hơn. Ngoài ra, TIPA cũng sử dụng các phương pháp hữu cơ khác như dùng tinh dầu bạc hà hay cách sử dụng nhiệt độ giảm dần giúp trái cây “làm quen”môi trường như khi đóng gói trái bơ xuất qua Nhật, môi trường nhiệt độ giảm dần, từ 20, 15, 10, cho đến 10C nhằm khử côn trùng.

  Morflora: Dùng virút thực vật cải thiện chất lượng hạt giống cây trồng. Morflora thử nghiệm thay đổi giống cây từ rau xanh đến các loại củ, cây ăn quả… bằng công nghệ sinh học: tìm cách sử dụng virút thực vật mang gen vào bên trong hạt giống, mang lại cho hạt giống những tính năng mới mà người nông dân mong đợi như giống cây mạnh, kháng sâu bệnh, cần phân bón ít hơn, năng suất tốt hơn… mà không thay đổi bộ gen cơ bản và chỉ ảnh hưởng một đời hạt giống. Đã có rất nhiều đơn đặt hàng của các hợp tác xã và cả các hộ nông dân cá thể từ Mỹ, Israel và nhiều nước dành cho Morflora hiện làm không xuể.

  Việt Nam hiện đang là một trong những quốc gia đối tác quan trọng của Israel trong lĩnh vực nông nghiệp. Một số công nghệ trong lĩnh vực tưới, chăn nuôi bò sữa đã được doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu và ứng dụng hiệu quả. TH True Milk - một trong những thương hiệu sữa tươi của Việt Nam là ví dụ thành công điển hình. Công nghệ quản lý đàn Afifarm của công ty SAE Afikim là hệ thống quản lý trang trại bò sữa hiện đại nhất thế giới tới từng cá thể với chip điện tử theo dõi tình trạng sức khỏe, chế độ dinh dưỡng và sản lượng sữa. Công nghệ tưới nhỏ giọt cũng đang được triển khai ở Việt Nam đang hứa hẹn tạo ưu thế so với phương pháp tưới rãnh và tưới phun truyền thống. Những trang trại bò sữa thí điểm cũng có thể được tìm thấy tại Hà Nội, Tp.HCM, Hải Phòng.